Met ingang van aanslagjaar 2013 werd de algemene antimisbruikbepaling van artikel 344, § 1 WIB 92 grondig herschreven. Rechtspraak ter zake is dus nog schaars. De rechtbank van Brugge moest zich onlangs uitspreken over een casus waarin een gelijk bedrag aan dividenden werd ontvangen als datgene waarmee het gestorte kapitaal werd verminderd. De Administratie had deze handelingen bestempeld als ‘fiscaal misbruik’.
In een casus ontvangt een vennootschap een belangrijke som aan dividenden en tegelijk voert zij voor een even belangrijk bedrag een kapitaalvermindering door.
In mensentaal: de vennootschap A ontvangt van vennootschap B een groot dividend nl 100. Op dat dividend is er geen roerende voorheffing verschuldigd (tussen vennootschappen en de aandelen zijn lang genoeg in bezit) en in vennootschap A is er dan ook nog eens geen vennootschapsbelasting verschuldigd op dat dividend want ze kan gebruik maken van de DBI-aftrek. Ze betaalt dus maar op 5% van dat dividend de vennootschapsbelasting.
Vennootschap A gaat nog een stap verder: ze gaat naar de notaris en ze verlaagt haar kapitaal (de aandeelhouders krijgen dus het door hen gestorte kapitaal terug onbelast) maar tegelijkertijd verhoogt ze haar kapitaal terug door de bestaande reserves intecorporeren. Dus vb. Vennootschap A heeft een kapitaal van 100, ze verlaagt haar kapitaal naar 0, de aandeelhouders ontvangen belastingvrij 100 en in dezelfde akte incorporeert ze haar reserves voor een bedrag van 100 terug in het kapitaal.
=> ik ken het dossier niet, dus de getallen zijn fictief. Maar het is klinkt als een mooie oplossing want de aandeelhouder heeft 100 belastingvrij ontvangen. En als vennootschap A het door haar ontvangen dividend naar de aandeelhouders als dividend had uitgekeerd dan was er roerende voorheffing verschuldigd en was ze eventueel het verlaagd tarief in de vennootschapsbelasting kwijt. Dit laatste (het niet betalen van roerende voorheffing) is fiscaal misbruik volgens de administratie.
De Administratie meent uit het feit dat in het boekjaar van de kapitaalvermindering belangrijke dividenduitkeringen worden ontvangen een fiscaal misbruik te kunnen afleiden.
Artikel 18, lid 1, 2° WIB 92 bepaalt weliswaar dat terugbetalingen van gestort kapitaal verkregen ter uitvoering van een regelmatige beslissing tot vermindering van het kapitaal overeenkomstig de voorschriften van het W.Venn. belastingvrij zijn, maar de Administratie grijpt terug naar een cassatiearrest van 20.12.1973 om te stellen dat de bedoeling van die bepaling was om alleen werkelijke terugbetalingen van kapitaal vrij te stellen van dividendbelasting.
Dat laatste is volgens haar niet het geval wanneer de kapitaalvermindering wordt vervangen door (een aangroei van) reserves.
In casu maken de ontvangen dividenden (een aangroei van) reserves uit in hoofde van de holdingvennootschap, terwijl haar kapitaal in hetzelfde boekjaar werd verminderd.
Dat maakt volgens de Administratie dat de doelstelling van artikel 18, lid 1, 2° WIB 92 zou zijn gefrustreerd
Rechtbank van Brugge
De Administratie wordt in haar visie gevolgd door de rechtbank van Brugge. Die stelt in haar vonnis dat ‘het [is] duidelijk [is] dat de vennootschap geen enkele aanneembare reden of noodzaak had om over te gaan tot de terugbetaling van gestort kapitaal, maar enkel de bedoeling had om het bedrag van de ontvangen dividenden uit te keren aan haar aandeelhouders … De vennootschap kiest voor een volstrekt kunstmatige constructie voor een belastingvrijstelling en dit in strijd met de doelstellingen van artikel 18, 1° lid WIB 92. Er is derhalve fiscaal misbruik en de Administratie heeft artikel 344, § 1, WIB 92 terecht toegepast.’
Prille rechtspraak
Het is bij ons weten een van de eerste keren dat het artikel 344, § 1 WIB 92 ‘nieuwe stijl’ aan bod komt voor een rechtbank. Opletten en niet overdrijven is al altijd een verstandig uitgangspunt geweest en dat blijft zo, ook in de toekomst.
Bron: vonnis van de rechtbank van Brugge van 19.02.2018, 16/2904/A.